Carrière en een accent
Gaat het hand in hand?

Veel hoogopgeleide allochtone jongeren hebben een accent, maar in hoeverre heeft dat een impact op het verloop van jouw carrière?

Willeke Bezemer, directeur van Adviesbureau Bezemer-Kuiper, denkt dat een accent er voor kan zorgen dat “je een buitenbeentje blijft op de werkvloer”.  Uiteraard heeft dit streng te maken met de werkomgeving waar je terecht komt, in een ‘witte’ werkomgeving zal het meer opvallen dat iemand met een accent praat. En helaas zijn veel bedrijven nog steeds zeer homogeen autochtoon wat dat betreft.

“Dit hoeft echter geen probleem te zijn”, zegt erevoorzitter van studentenvereniging Eurasia en organisator van Multi-Potentials Carrièrebeurs Ali Susan. “Bij Multi-Potentials zijn er bijna duizend hoogopgeleide allochtone studenten aanwezig geweest, en een groot percentage heeft nu een stageplek of zelfs een baan. Dit geeft aan dat bedrijven niks geven om accenten, ze zijn al blij als ze hoogopgeleide allochtonen kunnen bereiken!”

Het probleem wat Susan schetst blijkt inderdaad ook op andere gebieden; zo maakte PriceWaterhousCoopers bekend dat het accountants uit Polen in dienst zou nemen.(1) Het praten met een accent, of zelfs de beheersing van Nederlands wordt hiermee een ondergeschikt criterium.

Toch zijn er ook andere geluiden te horen, veel bedrijven blijken toch allochtonen te weren.(2) Een accent wordt daarbij wel eens opgegeven als voornaamste beweegreden, geheel onterecht volgens Turkologe Öznur Taşkın. “Een accent hoeft niet nadelig te zijn, het leidt namelijk niet af van de boodschap die iemand heeft.” Toch concludeert ze dat “een accent wel degelijk invloed heeft op het hokje waarin je word geplaatst.”

Susan is het eens met Taşkın, maar benadrukt dat allochtonen het wel goed moeten uitspelen om ervoor te zorgen dat hun accent een voordeel wordt in plaats van een handicap. “Omgaan met de krappe arbeidsmarkt betekent meer onder allochtonengroepen werven, echter zal 38% niet worden overwogen! Dit terwijl de bevolkingsgroei tot 2025 geheel te danken is aan niet-westerse allochtonen.” Allochtonen moeten zich dus bewust zijn van het feit dat ze erg gewild zijn in de arbeidsmarkt, naast het biculturele voordeel dat ze meebrengen, vullen ze ook een tekort op in de beroepsbevolking. Met hun culturele kennis kunnen de allochtone werknemers inspringen om het contact tussen het bedrijfsleven en de steevast groeiende allochtone gemeenschap te bevorderen.

Taşkın voegt eraan toe dat een accent ook simpelweg charmant klinkt. Zo hebben deze medewerkers bijvoorbeeld een meerwaarde voor een bedrijf dat op zoek is naar internationale allure. Een verscheidenheid aan personeelsleden met een culturele diversiteit doet natuurlijk wonderen op de internationale markt. Bedrijven die blijven vasthouden aan een rigide structuur met een autochtone werknemerslijst, hebben op de lange duur alleen zichzelf belemmerd.
Professor in Taal- en Cultuurstudies op de Universiteit Tilburg Sjaak Kroon vat het samen als “Een accent zegt, net als een haarkleur, niets over de capaciteiten van de kandidaat. Een goede werkgever weet dat ook, maar helaas gaat het in de praktijk nog wel eens anders.”

Desalniettemin is het niet waarschijnlijk dat hoogopgeleide allochtonen werkloos thuis zullen zitten door hun accent. Het vooruitzicht van een florerend en economisch sterk Turkije, waar de Nederlandse Turken nog altijd terecht kunnen, daargelaten, zijn er ook in Nederland legio kansen voor deze hoogopgeleiden. De bevolkingsgroei in Nederland komt namelijk volledig voor rekening van allochtonen en in het bijzonder niet-westerse allochtonen.(3)

Het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut wijst er op dat er een trend is van suburbanisatie, waarbij grote aantallen allochtone wegtrekken uit de vier grote steden om zich te vestigen in één van de 25 grotere gemeenten.(4) Het bedrijfsleven zal hierop moeten inspelen en kan dit doen door hoogopgeleide allochtonen op te nemen in het personeel. Alles wijst er namelijk op dat een accent net die binding kan maken tussen het bedrijfsleven en de groeiende gemeenschap van allochtone Nederlanders die een nieuwe afzetmarkt zullen vormen.

Armand Sağ

22 februari 2009

© Armand Sağ 2009